Kabızlık hakkında: Belirtileri, nedenleri ve tedavileri
Kabızlık bir kişinin kısıtlı sıklıkta bağırsak hareketi yaşaması durumudur, bir başka deyişle, büyük tuvalete çıkmakta veya bağırsaklarını boşaltmada zorluk çekmesidir. Aslında her yaştaki çocuklarda oldukça sık rastlanan bir sorundur, ancak sıklıkla anne sütü ile beslenme yaşı, tuvalet eğitimi dönemi ve okula gitme yaşlarını kapsayan üç temel yaş grubunda görülür.
Kabızlık 3 ana yaş grubunda artış gösterir
Anne sütü ile beslenme yaşı
Tuvalet eğitimi yaşı
Okula gitme yaşı
Kabızlığın belirtileri
Kabızlığın tanımlanması genellikle zordur çünkü büyük tuvalete çıkma sıklığı konusunda neyin 'normal' olduğuna dair net bulgular yoktur ve belirtiler çocuktan çocuğa değişmektedir. Durum böyle olunca tuvalete seyrek gitmenin çocuğunuz için normal olduğuna ya da bunun kabızlığın bir belirtisi olabileceğine nasıl karar verilebilir? Çocuğunuzun kabızlık yaşadığı konusunda endişeleriniz varsa şu belirtilere dikkat ediniz:
Zorlukla ve seyrek olarak büyük tuvalete çıkması
Tuvalete gitmeyi reddetmesi
İç çamaşırının bazen farkında olmayarak kirletilmiş olması
Anüste ağrı hissetmesi, kontrol edilemeyen bağırsak hareketleri veya dışkısında kan bulunması
Dışkısının katı, topaklanmış veya genel olarak normal olmaması
Çocukta karın ağrısı ve iştahsızlık olması
Bebeğin doğumdan 48 saat veya daha uzun bir süre sonrası mekonyum(ilk dışkı) çıkartması
Çocuklarda kabızlık neden oluşur
Çocukların çeşitli alışkanlıkları ve davranışları kabızlık oluşması ihtimalini arttırabilir. Bu davranışlardan bazıları:
5 yaşından küçük çocukların dışkı boşaltım reflüsünü kontrol edememeleri durumu bazen zorlukla tuvalete çıkmaya neden olur.
Bazı çocuklar tuvalete gitmeyi veya düzenli büyük tuvalete çıkmayı reddederler, bu da kabızlığa neden olabilir.
Bazı çocuklar tuvalette oturmaktan veya düzenli büyük tuvalete çıkmaktan korkarlar. Durum böyle olunca büyük tuvaletlerini bilerek tutarlar ki bu kabızlığa neden olabilecek bir davranıştır. Bu durum şöyle ortaya çıkabilir:
Bilerek büyük tuvaletin tutulması kabızlığa neden olur
Bilerek büyük tuvaletin tutulması kabızlığa neden olur
Bu da makatta kas kramplarına ve kalça kaslarında sıkışmaya neden olur
Bunun sonucu dışkı rektum kapağına kadar itilir
Dolayısıyla bu durum çocuğunuzda kabızlığa neden olur
Bu durum kalın bağırsağın genişlemesine ve rektal duyarlılıkta azalmaya sebep olur.
Bunun sonucunda uzun süreli dışkı birikimi oluşur ve bu da kabızlığa katkıda bulunur
Kabızlığın nedenleri
Kabızlığın birçok nedeni vardır, bunların arasında diyet, ilaç kullanımı, hareketlilik, hastalıklar ve rahatsızlıklar bulunmaktadır. Çocuklarda kabızlığın nedenleri arasında stres veya tuvalet eğitimine henüz hazır olmamak da bulunmaktadır. Ana nedenlerden bazıları şunlardır:
Yetersiz su ve lif – İçme suyu, meyve ve sebzenin yetersiz miktarda, ama meşrubatların aşırı miktarda tüketildiği bir diyet
Bazı ilaçların alımı – Ateş düşürücü ilaç, analjezikler, öksürük ilacı, ishal ilaçları, kuru dışkı ve zorlukla büyük tuvalete çıkma nedeni olabilir
Anüste yırtık – Zahmetli ve ağrılı birşekilde büyük tuvalete çıkmak
Duygusal rahatsızlıklar – Boşanmış ebeveynler, yeni bir bebek vs. gibi sebeplerden ötürü stres dolu bir ev veya aile ortamında bulunmak.
Hastalıklar – Kalın bağırsak, rektum, sinir sistemi, kan, vs ile ilgili rahatsızlıkların oluşması
Hareketsizlik – Pasif sağınıma neden olur
Kabızlık tedavileri
Kabız olan çocukların çoğunun bu durumu düzeltmek için tedavi edilmesine gerek yoktur çünkü bu durum genellikle beslenme veya davranış değişiklikleriyle çözülebilir. Ancak beslenme veya tutum değişiklikleri çocuğunuzun durumunu düzeltmezse tavsiye almak üzere çocuk doktorunuzu muhakkak ziyaret edin. Çocuğunuzun tedavi olabilmesi için kabızlığının nedeni, süresi ve ciddiyetine bağlı olarak, bazı ilaç veya alternatif tedavi şekilleri gerekli olabilir. Anneler ve bakıcılar da çocuklarını, tuvalete çıkmalarını kolaylaştıracak doğru tuvalet alışkanlıkları edinmeleri için teşvik edebilirler.
Anneler için ipuçları
Çocuklarınıza ayaklarının ve bacaklarının rahat ettiği bir duruşu benimsettirmek
Çocuğunuzun derin bir nefes alıp bağırsak hareketlerini kolaylaştırmak için ıkınırken nefesini tutması
Bristol Görsel Dışkı Ölçeği
Normal bir vücudun, sindirilen besini atılacak dışkıya dönüştürmesi 18 ila 72 saat alır ancak büyük tuvalete çıkma düzeni kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bu sürenin önemli ölçüde kısalması veya uzaması bağırsaklar tarafından emilen su miktarından dolayı, ishal veya kabızlık ile sonuçlanır. Bristol Görsel Dışkı Ölçeği çocuğunuzda kabızlık olup olmadığını belirleyecek güvenilir bir göstergedir. Bu ölçeğe göre normal dışkı, çıkartılması zor olan Tip 1 ila 3’de oluşan kuru, topak parçalarından ziyade Tip 4 ile Tip 6 arasındaki kıvamlarda çıkartılmalıdır.
Fiziksel kabız
Sert topaklar veya fındık şeklinde
İşlevsel kabızlık
Sosis şeklinde veya topaklı dışkı
Sosise benzeyen fakat yüzeyinde çatlaklar olan dışkı
Normal dışkı
Yılan veya sosis gibi, pürüzsüz ve yumuşak kıvamda
Düzgün kenarlı yumuşak küçük kütleler halinde
Dağınık yumuşak parçalar veya peltemsi dışkı
İshal
Katı dışkı içeriği hiç olmayan sulu veya tamamen sulu kıvamda
Uzun süreli kabızlığın etkisi
Çocuğunuz bu durumu uzun bir müddet yaşamışsa doktorunuzu aramak mantıklı olabilir. Çocuğunuz aşağıdaki belirtilerden herhangi birisini gösterirse tıbbi yardım istenmesi gereklidir:
Kalın bağırsak dilatasyonu (yani kalın bağırsak anormal bir şekilde genişlemiştir)
Rektosel (veya rektum sarkması)
Çocuğunuzun iştahsız olması
Çocuğunuzun yavaş kilo alması
Devam eden karın ağrısı
Kusma